Rabu, 08 Januari 2014

 Janturan Jejer Negari Ngastina    

Swuh rep data pitana, swuh iku werdine sirna, rep ninggih swasana tentrem, data hangesti, pitana iku luhur. Sirna kang memala, mahanani jagad tentrem, lamun kita hangesti marang luhuring budaya. Duho menika wewangson kina gegambaraning wayang purwa, bebasan darda pendhak kala sirna, rahayu kang kaesthi, rahayu sagung dumadi. Para Pandhita giyah nganggit pangandikaning Jawata, ginantha dadiya carita, ninggih menika binukaning duwara wiwit wayang ginelar suh sesuluh lumantar gancaring sekar.
Hanenggih negari pundi ingkang minangka purwakaning carita, lah menika ingkang sinebat negari Ngastina ya negari Gajahoya. Mila kinarya bebuka ngupayaa negari satus datan antuk kalih, sewu tan antuk sedasa. Mila winastan negari Ngastina satuhu kedhatone Prabu Hastimurti. Marma winastan Negari Gajahoya yekti yasanira Sang Gajahoya ing nguni.
Wenang sinebat negari ingkang panjang punjung pasir wukir loh jinawi gemah ripah karta tur raharja. Panjang dawa pocapane, punjung luhur kawibawane, samodra, wukir gunung, dene negari ngungkuraken pagunungan, ngungkuraken pasabinan, nengenake benawi, ngayunaken bandaran ageng, loh sugih sumber toya, marma tulus kang sarwa tinandur, jinawi murah kang sarwa tinimbas. Gemah kang laku dagang rina wengi selur tan ana pedhote, labet tan ana sang sayaning  marga. Ripah janma kang samya gegriya salebeting praja jejel apepet tepung cukit aben taritis, papan wiyar katingal rupak awit saking harjaning negari. Karta kawula ing padhusunan samya ayem tentrem atine, mungkul pangolahing tetanen, ingon-ingon  raja kaya kebo, pitik, iwen yen rina aglar ing pangonan, kalamun wanci sore pada mulih marang kandhange dewe-dewe, data nana carane kandhang nganggo pepalang, lawang kinancingan, labet ana durjana juti. Raharja tebih ing parangmuka, dene para punggawa mantra bupati datan ana ingkang samya lampah cecengilan, sedaya samya atut rukun sahiyek saeka kapti denira ngangkat karyaning praja.
Winastan agung awit Negara kang gede obore, padhang jagade, jero tancebe, dhuwur kukuse, adoh marang kuncarane, boten namung praja ing kanan kering kewala ingkang sumuyud, senadyan ing tebih-tebih tanah sabrang kathah ingkang sami sumawita datan karana bandayuda. Bebasan ingkang celak mangklung , ingkang tebih tumiyung, samya mara seba, atur bulu bekti myang glondhong pangareng-areng, peni-peni raja peni  guru bakal guru dadi luminter tan ana kendhate lumados ing saben warsa
Wenang den ucapno jejuluk nata ing Ngastina, ajejuluk Prabu Duryudana, ya Prabu Suyudana, ya Parabu Jaka Pitana, ya Prabu Dhestarastaputra, ya Prabu Gendariputra, ya Prabu Kurupati, ya Prabu Trimamangsah. Mila Ajuluk Prabu Duryudana tuhu dadya makuthaning prajurit. Mila jejuluk Prabu Suyudana, suyud pepengil dana marang paweweh, sayekti agung dedanane nata ing Ngastina. Mila jejuluk Prabu Jakapitana, dene gyanira jumeneng nata taksih wewujang dereng nambut ing akrama  silaning pramada. Mila jejuluk Prabu Dhestarastaputra dene putrane Prabu Dhestarasta. Mila Jejuuk Prabu Gendariputra pranyata putrane Dewi Gendari. Mila jejuluk Prabu Kurupati dene ngratoni trahing bangsa Kuru. Mila jejuluk Prabu Trimamangsah, tri telu stya wacana, lila ing brana, sura ing pati, mamangsah wus amastani.
Dene lelabuhaning nata paring sandang wong kawudan, asung pangan wong kaluwen, aweh banyu wong kasatan, tulung teken wong kalunyon, paring kudung wong kepanasan, asung payung wong kodanan, hamaluyakake wong sakit, karya sukaning kang nandhang prihatin. Lampahing pangadilan praja anindakaken sama beda dana dendha, lire boten ambau kapine, yen sampun leresing kapidana senadyan putra sentana myang keluarga, boten wigah-wigih lajeng katrapan ing pamisesa. Nanging uga berbudi bawaleksana, lire berbudi lila legawa ing driya, tansah anggeganjar  ngulawisuda. Bawaleksana hanetepi pangandika, punapa ingkang sampun kadhawuhan boten kenging oncat tetep kalampahan. Yen ta ginunggunga lelabuhaning nata, wiyaring laladan sedalu tan ana pedhote, pinunggel ingkang murweng kawi sinigeg.
Nuju ing Hari Respati, sang Nata miyos siniwaka aneng sitinggil binaturata, lenggah ing dhampar denta, pinalipit ing kencana, pinanthik, ing sesotya retna, lemek babut permadani, sinebaran sari-sari ginadawida jabat kasturi. Ginarebeg ing badhaya srimpi biyada manggung ketanggung, jaka palara-lara ingkang samya ngampil upacara nata, banyak dalang, sawunggaling, ardhawalika, kacumas, dwipangga, ingkang sedaya saking kencana bebakalan.
Sang nata kinebutan laring manyura saking kanan kering, kongas gandaning nata ngantos dumugi ing pangurakan. Sirna kamanungsane lir pendhah Sang Hyang Sambu ngejawantah den ayap para widadari.
Rep sidem premanem tan ana swabawane  walang ngalisik, gegodhongan tan ana obah, samirana tan lumampah, amung lamat-lamat  kapiyarsa swaraning pradangga munya anganyut-anyut, lan unining manuk engkuk, jalak kang mencok panging  waringin. Miwah swaraning panambut karyaning para abdi pandhe gendhing kriya  kemasan, cakapireng cat boten  saking pangkilan, patih carengkling imbal ganti ngemu wirama, saya muwuhi asri rarasing  pangkilan.
Sinten ta  ingkang lenggah  mungging ngarsa nata, yekti punika  brahmaning  praja ingkang minangka paran para, yeku pendita ing Sokalima kekasih Dahyang Durna ya Resi Kumbayana. Pendhita putus marang saliring reh saniskara datan kasamaran marang mobah musiking manungsa. Mila wong sak  praja samya ambapa  marang pendhita ing Sokalima. Dene ingkang lenggah amarikelu kaya konjema  pratala wedanane yekti punika warangka nata ing Ngastina akekasih Raden Hariya Suman ya Raden Hariya Sengkuni. Dhasar kadang nata kapernah paman tur ngasta pusaraning praja, lebda marang  reh ingering praja, marma wong sak praja padha wedi asih marang Rekyana Patih Hariya Sengkuni. Dene ingkang lenggah radi kepering  punika Raden Kartamarma, pangeran ngiras paniti sastra lebda marang olah pranataning praja, mila rinten dalu tansah cinaket ing raka nata.

Ing pagelaran andher para mantri bupati saha wadya, jejel ambelabar ngantos dumugi sajawining taratag, kaya andhoyong-ndhyongna pancake sujining alun-alun, kadheseging wadya kang samya seba, abra maneka warna busananira  kawuryan pindha sekar setaman yayah hanyuremna sunaring Hyang Pratanggapati. Ing alun-alun pepandhen umbul-umbul, lelayu, bandera, rontek, payung bawat, tinon angendanu pindha mendhung. Mangkana sang nata asung sasmita dhateng Rekyana Patih Hariya Sengkuni pratandha wiwitaning sabda.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar